Για το Σελεπίτσαρι με αφορμή και τις δυσμενείς, για τον τόπο, πρωτοβουλίες αναφορικά με την απόθεση μπαζών στη Γούβα

Λεπτομέρειες: Δημοσιεύτηκε στις Τρίτη, 05 August 2014 19:21

isodosparkouglyptikis

Η αποκατάσταση όλου του λόφου του Σελεπίτσαρι από τις λατομικές εξορύξεις (σύμφωνα με τον ΟΡΣΑ συνολική έκταση 3 φορές μεγαλύτερη από τον Εθνικό Κήπο) προβλέφθηκε πως θα γίνει σχεδόν 30 χρόνια πριν με τη δημιουργία ενός υπερτοπικού πόλου αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού, στη βάση των αξόνων που έθετε το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας. Το 1993 είχε γίνει η προμελέτη από την πλευρά του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας (ΟΡΣΑ) (με μελετητικό σχήμα μετά από διαγωνισμό). Ο ΟΡΣΑ είχε εξάλλου θεσμοθετηθεί με τον ίδιο νόμο που προέβλεπε να υπάρξει Ρυθμιστικό Σχέδιο για την Αθήνα (Ν 1515/85), ώστε αυτό να προχωρήσει. Στη Νίκαια, η παράταξη μας είχε και προτάσεις και ενστάσεις (π.χ. για την μη εισαγωγή εισιτηρίου, όπως και για τα ιδιοκτησιακά). Η ανάπλαση στη Νίκαια ξεκίνησε και προχώρησε μέχρι ενός, αρχικού, σημείου και υλοποιήθηκε η Α’ φάση: π.χ. είσοδος από την οδό Ακροπόλεως, κεντρική πλατεία, άρδευση και μεγάλης έκτασης φυτεύσεις στις οποίες μετείχε ενεργά ο Δήμος. Η ανάπλαση, πρέπει να σημειώσουμε, πως προχωρούσε αργά. Τελικά διακόπηκε βίαια με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της εμπορευματοποίησης, που αντίθετα προχώρησαν πολύ γρήγορα, αποδεικνύοντας τι τεράστιες δυνατότητες υπήρχαν να προχωρήσει το ρυθμιστικό πολύ γρηγορότερα.

Με τους Ολυμπιακούς αγώνες αποχαρακτηρίστηκαν οι εκτάσεις που είχαν χαρακτηριστεί στο παρελθόν υποχρεωτικά ως δασικές ώστε να προχωρήσει (με δημόσια, όπως πάντα, χρήματα) η ανάπλαση των λατομείων από τις εξορύξεις (του τραυματισμένου λατομικού μετώπου, όπως αναφέρονταν στις ίδιες τις μελέτες του ΟΡΣΑ), που λειτουργούσαν έως τη δεκαετία του ’70 παράγοντας τεράστια κέρδη για τα ιδιωτικά συμφέροντα και αφήνοντας πίσω κουφάρια.

Με τους Ολυμπιακούς αγώνες τα «εντέλλεστε» και η απαξίωση κάθε διαφορετικής φωνής έγιναν πλέον ο κανόνας για το τι θα γίνει σε αυτόν τον τόπο. Το αποτέλεσμα ήταν τεράστιες ζημιές: Περιβαλλοντικές, τσιμεντώθηκε και ασφαλτοστρώθηκε ένα μεγάλο μέρος, σε βάρος των αναγκών της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, ενώ αλλοιώθηκε η τοπογραφία (η δυνατότητα για τον προβλεπόμενο περίπατο - κορυφογραμμή του κοκκινόβραχου). Λειτουργικές: καταστράφηκε το μεγαλύτερο γήπεδο ποδοσφαίρου το οποίο είχε και στίβο και ανταποδοτικά κατασκευάστηκε ένα μικρότερο γήπεδο μόνο ποδοσφαίρου. Στον παλιό χώρο προπονούνταν καθημερινά δεκάδες νικαιώτικες ερασιτεχνικές ομάδες, χρησιμοποιούνταν ο στίβος και διοργανώνονταν το ερασιτεχνικό πρωτάθλημα του Πειραιά. Παρόλα αυτά, με πρωτοβουλία της Λαϊκής Συσπείρωσης έγινε προσπάθεια να αποδοθεί το δυνατόν γρηγορότερα το γήπεδο στις ομάδες, ενώ με πρωτοβουλία μας μπήκε χλοοτάπητας. Επίσης για τα ολυμπιακά έργα χρησιμοποιήθηκαν εκτάσεις που προορίζονταν για σχολεία, θέτοντας σε αμφισβήτηση βασικές κατευθύνσεις του γενικού πολεοδομικού σχεδίου της πόλης της Νίκαιας του 1987. Οικονομικές, αν όχι κυρίως οικονομικές: Πακτωλός δημόσιου χρήματος εισέρευσε στα ταμεία των μεγαλοκατασκευαστών, ενώ πέραν αυτού η ίδια η δημόσια γη άρχισε να ιδιωτικοποιείται (Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε., Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε. κλπ). Ναι, όλα αυτά συνέβησαν επειδή η γη του Σελεπίτσαρι ήταν πλέον φτηνή, ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της δημόσια και η τότε η δημοτική αρχή έσπευσε να την παραχωρήσει στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, στο όνομα των τεράστιων οφελών από τους Ολυμπιακούς αγώνες…… της εμπορευματοποίησης. Η παράταξη μας είχε από την αρχή προειδοποιήσει για το χαρακτήρα των Ολυμπιακών αγώνων και είχε ενημερώσει πως οι συνέπειες θα είναι πολύ αρνητικές για τη χώρα και για τη Νίκαια.

ArsiVaron Μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, εξετάσαμε πως μπορεί να λειτουργήσει κατά το δυνατό σε όφελος των κατοίκων και ευρύτερα της κοινωνικής πλειοψηφίας το κτήριο της Άρσης Βαρών και να μην μείνει κουφάρι. Καταλήξαμε πως είναι επωφελές να μετακομίσουν τμήματα του Πανεπιστημίου Πειραιά και να προχωρήσει και η ανάπλαση των προσφυγικών στο κέντρο της πόλης (φοιτητικές εστίες). Θυμίζουμε πως κάποιοι έβαζαν εμπόδια με κορώνες περί Μνημονίου συνεργασίας που ξεπουλά τον τόπο, όταν συνέβαινε ακριβώς το ανάποδο. Κάναμε τεράστια προσπάθεια να υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου και του Δήμου. Στη 16η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Νίκαιας στις 23-7-2008 φέρνουμε ως θέμα συζήτησης την έγκριση του μνημονίου συνεργασίας του Δήμου Νίκαιας & Πανεπιστημίου Πειραιά για την μετεγκατάσταση τμημάτων του Πανεπιστημίου και υπογραμμίζουμε ότι απαιτείται η συμβολή και η κινητοποίηση όλων των κοινωνικών δυνάμεων ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Όπως περιγράφονταν και στη συμφωνία, ήταν θεμιτή η παρουσία του πανεπιστήμιου και των φοιτητών στη Νίκαια, απαραίτητη η προστασία του ασύλου και των δημοκρατικών ελευθεριών, αναγκαία η ανταπόδοση του Πανεπιστημίου προς την τοπική κοινωνία, αφού η έκταση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων είχε παραχωρηθεί από το Δήμο με στόχο να αποδοθεί μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στους κατοίκους. Είναι σχετική με την ανταπόδοση και εφικτή η ανάπλαση των προσφυγικών που μπορούν να συνδυαστούν με την ανάγκη για φοιτητική εστία, η χορήγηση υποτροφιών κ.α.. Οι προσπάθειες της Δημοτικής Αρχής με τη Λαϊκή Συσπείρωση στο τιμόνι συνεχίζονται έως το Δεκέμβριο του 2010. Σε συνέχεια συνάντησης με τους αρμόδιους του Πανεπιστημίου πληροφορηθήκαμε πως υπάρχει δέσμευση για κάποια πρώτα κονδύλια (λίγα σε σχέση με τις ανάγκες) προς το Πανεπιστήμιο ώστε να προχωρήσουν οι μελέτες του κτηρίου (το σχετικό δελτίο τύπου έχει απομακρυνθεί από τη διαδικτυακή πύλη του Δήμου, όπως και όλα τα άλλα). Η Λαϊκή Συσπείρωση είχε λοιπόν πρόταση, η οποία θεσμοθετήθηκε το 2007, μία πρόταση που ήταν και παραμένει επωφελής για τον τόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες που υπάρχουν για δημόσια ποιοτική παιδεία και όλες τις έμμεσες και άμεσες ανταποδόσεις στις οποίες επιμένουμε και περιέχονται στο μνημόνιο συνεργασίας. Σε αυτή την πρόταση έχουμε επιμείνει σθεναρά μέχρι σήμερα, μαζί, το υπογραμμίζουμε, με τον αγώνα που κάνουμε για μη εμπορευματοποίηση της παιδείας.

Παράλληλα, ο Δήμος, με τη Λαϊκή Συσπείρωση στο τιμόνι, πραγματοποίησε το 2006 το Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής με θέμα «Πρόσφυγες». Τα 22 έργα, κυρίως μεγάλου μεγέθους, φιλοτεχνήθηκαν ενώπιον του κοινού μεταφέροντας μηνύματα πάνω στο διαχρονικό φαινόμενο της προσφυγιάς, ένα θέμα άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης. Στο Συμπόσιο προσκλήθηκαν καλλιτεχνικές ενώσεις-μέλη της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικών Τεχνών (AIAP). Συμμετείχαν γλύπτες από 15 χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων. Στη χώρα μας, έγινε ανοικτή πρόσκληση στους έλληνες καλλιτέχνες από το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος και επιλέχθηκαν από την επιτροπή κρίσης του Επιμελητηρίου 6 γλύπτες με βάση την πρόταση που κατέθεσαν. Ορισμένες χώρες έστειλαν μεγάλο αριθμό προτάσεων και η επιλογή έγινε από την ίδια επιτροπή. Το Συμπόσιο αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός. Οι καλλιτέχνες συμβιώνουν δημιουργώντας. Σκαλίζοντας την πέτρα, τον πωρόλιθο, το μάρμαρο, ανταλλάσσουν σκέψεις, ιδέες, εμπειρίες. Η κουλτούρα της κάθε χώρας έρχεται σε επαφή με την κουλτούρα άλλων χωρών, ενώ δίνεται μία μοναδική εμπειρία για τους κατοίκους, να ζήσουν το πώς δημιουργούνται έργα γλυπτικής μέσα από τα υλικά, πώς παίρνουν μορφή, περιεχόμενο, ψυχή, πώς γίνονται έργα τέχνης. Οι καλλιτέχνες προσέφεραν στο λαό της πόλης σημαντικά έργα που υπογραμμίζουν την αξία της διεθνούς αλληλεγγύης και αναδεικνύουν τον αγώνα των ξεριζωμένων όπου γης – ένα ζήτημα το οποίο ο τόπος μας γνωρίζει και νιώθει καλά. Τα γλυπτά προσφέρθηκαν στο λαό της πόλης ριζώνοντας την ιστορική μνήμη, φιλοτεχνήθηκαν σε χώρο χαρακτηρισμένο για αυτό το σκοπό (πάρκο γλυπτικής στο Σελεπίτσαρι) και αποτελούν ενιαίο εικαστικό σύνολο. Οι εικαστικοί έχουν ιδιωτικά συμφωνητικά με το Δήμο που είναι σε ισχύ και όπου αναφέρεται ακριβώς αυτό.

Τέλος, ο Δήμος, με τη Λαϊκή Συσπείρωση στο τιμόνι, προχώρησε το 2010 στην αρχιτεκτονική μελέτη ανάπλασης του πάρκου Γλυπτικής, έκτασης ~10,5 στρ. (περιβάλλοντας χώρος του Κατράκειου Θεάτρου), η οποία εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο. Η πρόταση ανάπλασης λαμβάνει υπόψη της και αξιοποιεί στοιχεία από τις μελέτες που ήδη έχουν γίνει, ειδικά της αρχικής του ΟΡΣΑ. Η παρέμβαση είναι ήπια, δεν περιλαμβάνει νέα κτίρια, δεν αλλοιώνει ό,τι έχει ήδη γίνει στο χώρο, διασφαλίζει την συνδεσιμότητα των χώρων δημιουργίας και του χώρου έκθεσης καθώς και την ασφαλή πάκτωση και έκθεση των γλυπτών. Προδιαγράφει δασικό πράσινο και κατάλληλο φωτισμό για την προβολή των έργων, μέσα από την αρμονική και εποικοδομητική συνύπαρξη του Θεάτρου, με το Πάρκο Γλυπτικής, τους χώρους άθλησης και μελλοντικά τον χώρο λειτουργίας τμημάτων του Πανεπιστημίου. Το κέντρο του σχεδιασμού της κάτοψης του πάρκου αποτελεί η υφιστάμενη «κεντρική πλατεία» η οποία όμως αλλάζει χαρακτήρα, καθώς κάτω από το στεγασμένο με πέργκολες χώρο δημιουργείται ένα αναψυκτήριο, με τραπεζάκια τοποθετημένα γύρω από κεντρικό υποδαπέδιο σιντριβάνι. Ακτινωτά από το κέντρο του κυκλικού αυτού χώρου τοποθετούνται οι βάσεις για τα γλυπτά. Η βάσεις σε σχήμα βάρκας συμβολίζουν το ταξίδι των μεταναστών. Η ακτινωτή τους διάταξη, σύμφωνα με την χάραξη των υφιστάμενων χωμάτινων μονοπατιών, συμβολίζει τη διασπορά. Παγκάκια προσφέρονται ως παύσεις του περιπάτου. Τοποθετημένα σαν με τυχαίο τρόπο, παραπέμπουν σε αποσκευές στοιβαγμένες στην προβλήτα κάποιου λιμανιού. Απέναντι από το χώρο του αναψυκτηρίου διαμορφώνεται μια παιδική χαρά με άμεση οπτική επαφή με το αναψυκτήριο για την καλύτερη επιτήρηση των παιδιών.

Η νέα Δημοτική Αρχή δεν σεβάστηκε την ιστορία τόσων ετών αγώνων για το Σελεπίτσαρι. Δεν έκανε καμία ενέργεια ώστε να προχωρήσει η συνεργασία με το πανεπιστήμιο Πειραιά. Επιπλέον δεν έκανε καμία προσπάθεια να προβληθεί η μελέτη αρχιτεκτονικής ανάπλασης του πάρκου γλυπτικής. Αντίθετα, ξήλωσε μέρος των γλυπτών του διεθνούς συμποσίου απαξιώνοντας και το συγκεκριμένο χώρο και το μοναδικό αυτό εικαστικό σύνολο. Η δε περιφερειακή αυτοδιοίκηση δεν απαντάει στην προσφυγή της Λαϊκής Συσπείρωσης για το συγκεκριμένο θέμα, γιατί είτε ο Δήμος, είτε η Περιφέρεια, είτε και οι δύο μαζί έχουν άλλα σχέδια για το χώρο. Εμπορευματικά.

Όσα έχουμε αναδείξει, ξεκινούν από το γεγονός πως για το λαό της Νίκαιας και ευρύτερα του Πειραιά η γη του Σελεπίτσαρι είναι πολύτιμη. Τρανή απόδειξη και από τις αρχές του ’80 η κατασκευή και η λειτουργία του θαυμάσιου Κατράκειου θέατρου. Όλα όσα έχουμε καταγγείλει καταδεικνύουν πως για τα μεγάλα συμφέροντα (και όσους τα υπηρετούν) τα λατομεία δεν ήταν και δεν είναι τίποτα άλλο παρά εμπορεύσιμη, εκμεταλλεύσιμη γη για την παραγωγή κέρδους. Και αυτό ακριβώς μας δείχνει και η πρόσφατη κίνηση της Δημοτικής Αρχής για την ανάπλαση της γούβας πίσω από το Άρση Βαρών με βάση πρόταση και σχέδια της κοινοπραξίας του μετρό, ώστε η κοινοπραξία να αποθέσει τα μπάζα της και να γλιτώσει πολλά εκατομμύρια από τη μεταφορά. Αυτός ο χώρος χρειάζεται να ενταχθεί σε μία ολοκληρωμένη πρόταση στην οποία θα είναι καθοριστικός ο ρόλος και η γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Η οποιαδήποτε κοινοπραξία είναι αναρμόδια να υποδείξει τι θα γίνει στον τόπο μας.

Επιμένουμε, με βάσει όλα όσα έχουν ισχύσει μέχρι σήμερα, ξεκινώντας από την εποχή που στο Σελεπίτσαρι λειτουργούσαν τα λατομεία, πως υπάρχουν αγεφύρωτες διαφορές ανάμεσα στα συμφέροντα του λαού της πόλης και του Πειραιά και στα συμφέροντα των μεγαλοϊδιοκτητών γης, στα ιδιωτικά συμφέροντα στην εξόρυξη, στους ολυμπιακούς αγώνες της εμπορευματοποιήσεις, στους κατασκευαστικούς ομίλους και τους δικούς τους σχεδιασμούς. Είναι άλλη η σκοπιά με την οποία βλέπουνε το χώρο. Τον βλέπουν εκμεταλλευτικά για την παραγωγή κερδών και αυτό έχει πολλές διαφορετικές συνέπειες. Αντίθετα, οι λαϊκές οικογένειες έχουν μοναδικό συμφέρον από το συλλογικό αγώνα για την ολόπλευρη ανάπτυξη της ζωής όλων.

Για τη Λαϊκή Συσπείρωση, η μεγάλη κοινωνική ιδιοκτησία στη γη μαζί με τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό είναι ο δρόμος που πρέπει να βαδίσουμε για τα ζητήματα χρήσεων γης και απέναντι στα ευρύτερα εμπορευματικά πλαίσια που θέτει το νέο ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας – Αττικής (απαξιώνοντας και ό,τι απέμεινε από τον ΟΡΣΑ). Γιατί είναι δρόμος απαλλαγμένος από τις αντιφάσεις της καπιταλιστικής παραγωγής και των ψεύτικων διλλημάτων που θέτουν οι διαχειριστές του συστήματος. Είναι ο δρόμος που μπορεί να απελευθερώσει τις τεράστιες παραγωγικές δυνάμεις του ανθρώπου και να τις θέσει στην υπηρεσία της κοινωνίας, χωρίς να μεσολαβούν οι παραμορφωτικοί φακοί του κέρδους και η καταστροφή. Είναι ο δρόμος που μπορεί να διασφαλίσει την ορθολογική οργάνωση και χρήση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων, εξαλείφοντας τη σπατάλη τους, αλλά και τα τεράστια κενά σε υποδομές, πόρους, υπηρεσίες και αγαθά ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών. Σε αυτόν τον δρόμο καλούμε να βαδίσουν και οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι στη Νίκαια και τον Πειραιά, αλλά και οι επιστήμονες και εργαζόμενοι σε όλους τους φορείς, σε ότι αφορά στο Σελεπίτσαρι, έναν από τους σημαντικότερους χώρους για το Νικαιώτικο λαό και για ολόκληρο τον Πειραιά.

Αύγουστος, 2014

Σχετικά άρθρα:

- Ένσταση για τη μεταφορά μπαζών στο Σελεπίτσαρι. Αναρμόδια η κοινοπραξία να αποφασίζει τι θα κάνουμε στον τόπο μας